Blog
Taniny w winie i w ziołach – poznaj ich działanie i możliwości
lip
Czy zdarzyło Ci się kiedyś poczuć charakterystyczną cierpkość lub goryczkę podczas picia wina albo herbaty? To zasługa tanin – związków, które nie tylko wpływają na smak tych produktów, ale też mają szereg innych ciekawych właściwości. Dowiedz się, czym dokładnie są taniny i jak działają ich cząsteczki!
Czym są taniny?
Taniny, zwane też garbnikami, to grupa organicznych związków chemicznych naturalnie wytwarzanych przez rośliny. Są pochodnymi fenoli i mają dużą masę cząsteczkową – od kilkuset do nawet kilku tysięcy Da. Te związki są rozpuszczalne w wodzie i dzielą się na dwa główne rodzaje:
- taniny hydrolizujące – zawierają cukier (najczęściej glukozę) i kwas galusowy lub jego pochodne. Łatwo ulegają hydrolizie pod wpływem kwasów, zasad lub enzymów;
- taniny skondensowane (niehydrolizujące) – nie mają cukrów, są polimerami flawonoidowymi. Występują między innymi w roślinach strączkowych, ziarnach zbóż i owocach.
W jakich ziołach występują te substancje? Ich bogatym źródłem jest kora dębu, stosowana tradycyjnie do garbowania skór – napar z niej może działać ściągająco i przeciwzapalnie. Taniny występują także w szałwii czy liściach jeżyny. To one nadają tym ziołom charakterystyczny cierpki smak, a przygotowana z nich herbatka może być pomocna w leczeniu biegunek i stanów zapalnych jamy ustnej.
Również ziele przywrotnika również obfituje w taniny, dlatego w medycynie ludowej powszechnie wykorzystuje się je do łagodzenia bólów menstruacyjnych, krwawień oraz stanów zapalnych skóry.
Funkcje tanin w roślinach
Taniny pełnią ważną funkcję także dla samych roślin. Przede wszystkim chronią je przed zjadaniem przez roślinożerne owady i kręgowce, działając toksycznie lub utrudniając trawienie białek. Najwięcej tanin znajduje się w zewnętrznych częściach roślin – korze, liściach czy owocach. Szczególnie dużo jest ich w niedojrzałych owocach i nasionach, a ich ilość zmniejsza się w miarę dojrzewania.
Wyobraź sobie taką sytuację – idziesz na spacer do lasu i zrywasz garść niedojrzałych jeżyn. Gdy je próbujesz, czujesz nieprzyjemny cierpki smak i charakterystyczne „ściąganie” w ustach. To właśnie taniny dają Ci do zrozumienia, że te owoce nie są jeszcze gotowe do jedzenia. Gdyby nie one, zwierzęta i owady zjadłyby niedojrzałe owoce, niwecząc szanse rośliny na rozmnożenie.
Wpływ tanin na smak produktów
Taniny odpowiadają za cierpki, gorzki i ściągający smak wielu produktów roślinnych, takich jak niedojrzałe owoce, czerwone wino, mocna herbata czy kawa. Wiążą się z białkami śliny, przez co odczuwamy charakterystyczne wysuszenie i ściągnięcie w jamie ustnej.
W winie taniny pochodzą głównie ze skórek winogron (szczególnie ciemnych odmian) oraz z dębowych beczek, w których leżakuje trunek. Nadają one winu smaku i potencjału do dojrzewania. Czerwone wytrawne wina są zwykle bardziej taniczne niż białe.
Herbata czarna zawiera najwięcej tanin spośród wszystkich rodzajów herbat. To one odpowiadają za jej charakterystyczną cierpkość i „moc”. Zielone odmiany mają ich mniej, dlatego jest delikatniejsza w smaku. Długi czas parzenia zwiększa ekstrakcję garbników i intensywność ich odczuwania.
Taniny w winie i nie tylko – jakie mają właściwości?
Poza smakiem taniny mają też inne cenne właściwości w produktach:
- działają konserwująco i stabilizująco, hamując utlenianie oraz rozwój mikroorganizmów;
- ułatwiają klarowanie win i soków owocowych;
- pomagają w procesie wyprawiania skóry zwierzęcej.
Gdyby nie taniny, wina i soki nie miałyby tak długiej przydatności do spożycia, a skórzane buty czy torebki szybko by się rozpadły. Te związki tworzą nierozpuszczalne kompleksy z białkami skóry, dzięki czemu staje się ona odporna na wodę, gnicie i działanie bakterii.
Prozdrowotne działanie tanin
Taniny wykazują wiele korzystnych właściwości dla zdrowia. Oto kilka z nich!
- Są silnymi przeciwutleniaczami – neutralizują wolne rodniki i chronią przed stresem oksydacyjnym.
- Działają ściągająco, przeciwzapalnie i antybakteryjnie, na przykład pomagając w leczeniu biegunek.
- Wspomagają układ odpornościowy i ograniczają ryzyko alergii.
- Mogą chronić przed niektórymi nowotworami i chorobami serca.
Co zrobić w sytuacji, gdy masz skaleczenie w jamie ustnej po zabiegu stomatologicznym. Wystarczy, że wypłuczesz usta naparem z szałwii i już po chwili krwawienie ustaje. Taniny działają tu jak naturalna gąbka hemostatyczna, sklejając uszkodzone naczynia krwionośne.
Jednak warto pamiętać, że w nadmiarze taniny mogą utrudniać wchłanianie żelaza i innych składników z przewodu pokarmowego. Jak temu zapobiec? Jeśli pijesz herbatę do posiłków, dodaj do niej plasterek cytryny. Witamina C zwiększa biodostępność żelaza i przeciwdziała negatywnemu wpływowi tanin. A jeśli zmagasz się z anemią, unikaj picia herbaty i kawy bezpośrednio po posiłkach, by nie blokować wchłaniania tego cennego pierwiastka.
Taniny – Twoje wsparcie w zdrowej diecie
Taniny to naturalne substancje o wielu obliczach. Mogą być Twoimi sprzymierzeńcami, ale w nadmiarze potrafią też zaszkodzić. Jak zwykle, kluczem jest umiar i równowaga. Rozkoszuj się smakiem i działaniem tanin, ale słuchaj też swojego organizmu. Jeśli po wypiciu mocno tanicznego napoju czujesz dyskomfort, następnym razem wybierz coś delikatniejszego.
A jeśli chcesz wykorzystać prozdrowotne właściwości tanin, sięgaj po naturalne zioła takie jak szałwia, jeżyna czy przywrotnik. Niech będą one przyjemnym dodatkiem do zdrowej, urozmaiconej diety, a nie jej podstawą. Smacznego i na zdrowie!
Poznaj nasze zioła!
Zioła
Zioła
Czytaj również:
Jak stosować olejki eteryczne? Przewodnik krok po kroku
Czym są olejki eteryczne? Olejki eteryczne to substancje, które rośliny wytwarzają w swoich gruczołach. [...]
sty
Zioła na obniżenie ciśnienia – jakie mieszanki sprawdzą się najlepiej?
Pojedyncze zioła i ich wpływ na obniżenie ciśnienia Jednym z ziół, które najczęściej stosuje się [...]
sty
Zioła na zatoki – co warto mieć pod ręką w zimie? Poznaj domowe sposoby
Najlepsze zioła na zatoki – naturalne metody Ludzie od wieków wykorzystują zioła w leczeniu zatok. [...]
gru
Niedobór witaminy B – jakie zioła pomogą?
Objawy niedoboru witamin z grupy B – poznaj sygnały ostrzegawcze Gdy brakuje witamin z grupy [...]
gru
Jakie zioła na oczyszczanie organizmu z toksyn? Zobacz, co warto mieć w szafce
Kiedy organizm woła o pomoc? Ciało wysyła nam wyraźne sygnały, gdy potrzebuje oczyszczenia. Pierwszym dzwonkiem [...]
lis
Jak prawidłowo parzyć zioła, by napar zachował właściwości lecznicze?
Jak prawidłowo parzyć zioła, by napar zachował właściwości lecznicze? Zanim zaparzysz swoją pierwszą herbatę ziołową, [...]
lis
Zioła bogate w witaminę A – dlaczego warto je włączyć do diety?
Witamina A – właściwości i jej rola w organizmie. Czym grozi niedobór witaminy A? Witamina [...]
paź
Kruszyna pospolita – świetna na zaparcia i nie tylko
Poznaj kruszynę bliżej Frangula alnus, bo tak brzmi łacińska nazwa kruszyny pospolitej, należy do rodziny [...]
paź